Araç Pert Farkı Tazminatı Nedir? Rayiç Bedel Farkı Nasıl Alınır?

ARAÇ PERT FARKI (RAYİÇ BEDEL FARKI) TAZMİNATI NEDİR?

Trafik kazaları sonucunda araçlarda meydana gelen ağır hasarlar, kimi zaman aracın tamir edilmesini ekonomik olarak imkânsız hale getirir. Bu durumda araç “pert” yani tam ziya olarak kabul edilir ve sigorta şirketi, aracın kaza tarihindeki rayiç bedeli üzerinden ödeme yapar. Ancak uygulamada bu bedel, çoğu zaman aracın gerçek piyasa değerinin altında kalmaktadır. İşte bu durumda ortaya çıkan fark, araç pert farkı (rayiç bedel farkı) tazminatı olarak adlandırılır.

İçindekiler

Pert farkı tazminatı, sigorta şirketinin ödediği rayiç bedelle aracın gerçek piyasa değeri arasındaki farkı karşılamak amacıyla talep edilen ek bir tazminat türüdür. Bu fark, genellikle sigorta eksperlerinin düşük rayiç bedel tespiti yapmasından veya piyasadaki gerçek satış değerlerinin dikkate alınmamasından kaynaklanır. Zarar gören araç sahibi, kaza tarihindeki gerçek piyasa değerini ispatlayarak bu farkı kusurlu araç sürücüsünden veya onun Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS) kapsamındaki sigorta şirketinden talep edebilir.

Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere, sigorta şirketi rayiç bedel üzerinden ödeme yapmış olsa dahi, mağdurun gerçek zararını tamamen karşılamak zorundadır. Bu nedenle araç pert farkı tazminatı, sadece maddi bir fark değil, aynı zamanda zararın tam giderilmesi ilkesinin bir gereğidir.

Kısacası, araç pert farkı (rayiç bedel farkı) tazminatı, trafik kazasında pert olan aracın eksik ödenen değerinin tamamlanmasını sağlayan hukuki bir taleptir ve hem sigorta hem de trafik hukuku bakımından mağdurun zararını dengeleyen önemli bir mekanizmadır.

PERT NE DEMEKTİR? ARAÇ PERT KAYDI NEDİR?

“Pert” kelimesi sigorta ve araç hasar işlemlerinde kullanılan bir terimdir ve tam hasar anlamına gelir. Bir aracın kaza sonrası onarımı mümkün olsa bile, tamir masrafı aracın piyasa değerine çok yaklaşıyorsa ya da bu değeri aşıyorsa, sigorta şirketi aracı onarmak yerine pert yani tam ziya kabul eder. Bu durumda sigorta şirketi, aracın onarımını yaptırmaz; aracın kaza tarihindeki değerini (rayiç bedelini) araç sahibine öder.

Uygulamada sigorta şirketleri genellikle bir aracın onarım maliyeti, aracın piyasa değerinin %70’ini aşıyorsa o aracı pert olarak değerlendirir. Ancak Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin yerleşik içtihatlarına göre, aracın onarım masrafları aracın rayiç bedelinin %50’sine ulaştığında bile ekonomik tamir sınırı aşılmış sayılır ve araç pert (tam ziya) kabul edilir.

Araç pert kaydı ise, bir aracın geçmişte sigorta şirketi tarafından pert olarak değerlendirildiğini gösteren resmi kayıttır. Bu kayıt, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) sistemine işlenir ve e-Devlet ya da eksper sorgulamalarında “pert kayıtlı” veya “ağır hasarlı” olarak görünür. Yani bir araç pert kayıtlıysa, o araç daha önce tam hasarlı bir kaza geçirmiş ve sigorta tarafından ekonomik onarım dışı kabul edilmiştir.

Kısaca özetlemek gerekirse, “pert” bir aracın sigorta açısından tamamen zarar görmüş olduğu durumu, “pert kaydı” ise bu durumun resmi kayıtlara geçmiş halini ifade eder.

ARAÇ BAKİYE PERT BEDELİ NE DEMEKTİR?

Araç bakiye pert bedeli, bir trafik kazası sonrasında sigorta şirketinin aracı pert (tam hasar) olarak değerlendirmesi halinde, araç sahibine ödenecek net tazminat tutarını ifade eder. Yani aracın kaza tarihindeki rayiç bedelinden, aracın hurda veya enkaz değeri (sovtaj bedeli) düşüldükten sonra kalan miktardır.

Basitçe anlatmak gerekirse, bir araç pert olduğunda sigorta şirketi aracın onarımını yapmaz, bunun yerine aracın o günkü değerini ödemeyi teklif eder. Ancak kaza sonrası araç tamamen kullanılamaz hale gelse bile, çoğu zaman hurdası ya da bazı parçaları satılabilir durumdadır. Bu hurdaların veya satılabilir parçaların değeri “sovtaj bedeli” olarak adlandırılır. Sigorta şirketi, bu değeri rayiç bedelden düşerek araç sahibine kalan kısmı bakiye pert bedeli olarak öder.

SOVJTAJ BEDELİ NE DEMEKTİR?

Perte çıkan aracın kaza sonrası hâli, hurdacılar veya sigorta şirketleri tarafından belirli bir bedelle satın alınabilir. Bu bedele “sovtaj bedeli” denir.
Yani aracın kaza sonrası satılabilir hurdasının değeridir. Sigorta şirketi, pert işlemi sırasında genellikle şu iki yoldan birini izler:

Hurdayı kendisi devralır → Bu durumda sigorta, aracın rayiç bedelinden hurda değerini düşerek aradaki farkı araç sahibine öder.
Hurdayı araç sahibine bırakır → Bu durumda sigorta, aracın tam rayiç bedelini öder ve araç sahibi hurdayı istediği gibi satabilir.

PERT FARKI TAZMİNATI (RAYİÇ BEDEL FARKI) NEDİR?

Pert farkı tazminatı, aracın gerçek piyasa değerinin, sigorta şirketi tarafından ödenen bedelden eksik kaldığı durumda oluşur.

Kısaca formül:

Pert farkı tazminatı = Aracın gerçek rayiç bedeli − (Sigortadan alınan ödeme + hurda/sovtaj bedeli)

Eğer bu işlem sonucu pozitif bir fark ortaya çıkıyorsa, araç sahibi bu farkı zorunlu trafik sigortası şirketinden, limitler yetmediği takdirde kasko şirketinden bu da yetersiz olduğu takdirde kusurlu araç sürücüden talep edebilir.

PERT FARKI TAZMİNATI HUKUKİ DAYANAĞI

a) Karayolları Trafik Kanunu (KTK) m.85

“Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın işleteni ve araç işleticinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi bu zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludur.”

Bu maddeye göre, kazaya neden olan sürücü veya araç sahibi (işleten), kusuru oranında zarardan sorumludur.
Sigorta şirketi sadece poliçe limitine kadar sorumluluk üstlenir, fazlası doğrudan işletene yüklenir.

b) Türk Borçlar Kanunu (TBK) m.49

“Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”

Dolayısıyla, sigorta limitleri zararınızı karşılamıyorsa, TBK m.49 ve KTK m.85 uyarınca kusurlu sürücüye karşı ayrıca tazminat davası açılabilir.

Ayrıca, ZMMS Genel Şartları B.3.1. maddesine göre, sigorta şirketi kusurlu işletenin üçüncü kişilere verdiği zararı poliçe limitleri dâhilinde karşılamakla yükümlüdür.
Ancak sigorta limitleri, mağdurun gerçek zararını aşamayacağı için, limitin üzerindeki fark (pert farkı) mağdur tarafından kusurlu sürücü veya araç sahibinden talep edilebilir.

2025 YILI ZMMS (TRAFİK SİGORTASI) TEMİNAT LİMİTLERİ

2025 yılı itibarıyla trafik sigortası teminat limitleri şöyledir:

Araç Türü	Maddi Zararlar (Araç Başı)		Maddi Zararlar (Kaza Başı)
Otomobil / Taksi	300.000 TL	600.000 TL
Kamyonet / Kamyon / Minibüs	300.000 TL	600.000 TL
Tarım ve Özel Amaçlı Araçlar	300.000 TL	600.000 TL
Motosiklet / Yük Motosikleti	300.000 TL	600.000 TL
Otobüs (18–30 koltuk)	300.000 TL	600.000 TL
Otobüs (31+ koltuk)	300.000 TL	600.000 TL

Bu limitler, trafik sigorta şirketinin en fazla sorumlu olacağı miktarlardır.
Eğer araçta oluşan gerçek zarar bu tutarları aşıyorsa, aşan kısım için kasko şirketi ve kusurlu sürücüsü veya işleteni (araç sahibi) doğrudan pert farkı tazminatından sorumlu olur.

PERT FARKI TAZMİNATI KİMDEN TALEP EDİLİR?

Kusurlu sürücü ve araç işleteni → TBK ve KTK gereği gerçek zararların tamamından sorumludur.
Sigorta şirketi (ZMMS) → Sadece poliçe limiti kadar sorumludur.
Kasko sigortası → Kendi poliçesi kapsamında ödemeyi yapabilir, ardından kusurluya rücu eder.

Dolayısıyla, ZMMS limiti yetmediği durumda araç sahibi mağdur, pert farkı tazminatı için doğrudan kusurlu sürücüye veya araç sahibine başvurabilir.
Eğer kasko varsa, mağdurun zararı kısa sürede giderilir, kasko şirketi ise kendi ödediği tutarı sigorta limitleri dâhilinde geri alır.

PERT FARKI TAZMİNATININ AMACI

Pert farkı tazminatının amacı, kazazedenin tam tazmin ilkesini gerçekleştirmektir. Türk Borçlar Kanunu’nun 50 ve 51. maddeleri uyarınca, zarar gören kişi kazadan önceki mali durumuna döndürülmelidir. Sigorta ödemesi veya hurda değeri bu dengeyi sağlayamıyorsa, pert farkı tazminatıyla bu eksiklik giderilir.

“Pert farkı tazminatı”, sigorta sisteminin sıklıkla göz ardı edilen ama hukuken çok önemli bir hakkıdır.
2025 yılı itibarıyla ZMMS’nin 300.000 TL araç başı ve 600.000 TL kaza başı limitleri, çoğu kazada aracın gerçek değerini karşılamamaktadır. Bu durumda mağdur, kalan farkı kusurlu sürücü, araç işleteni veya varsa kasko şirketi üzerinden talep edebilir.

Unutulmamalıdır ki, sigorta şirketi poliçe limiti kadar sorumludur; ancak pert farkı tazminatı, tam zarar ilkesinin bir gereği olarak her zaman talep edilebilir. Bu nedenle kazadan sonra sadece “sigorta ne ödedi?” sorusu değil, “gerçek zararım karşılandı mı?” sorusu da mutlaka sorulmalıdır.

Aracım Perte Çıktıysa İlk Olarak Ne Yapmalıyım?

Kazadan sonra paniğe kapılmadan şu adımlar izlenmelidir:

a) Kaza tespit tutanağını düzenleyin veya trafik polisi çağırarak durumu polise bildirin.

Kaza sonrası ilk adım resmi tespitin yapılmasıdır. Bu tutanak, hem sigorta işlemlerinde hem de araç pert farkı tazminatı talebinde önemli bir delil niteliği taşır.

b) Sigorta şirketine veya acenteye hemen bildirim yapın.

Uygulamada bunu çoğu zaman aracı götürdüğünüz usta veya servis sizin adınıza yapar. Ancak yine de siz sigorta şirketine yazılı veya dijital bildirim yaparak süreci başlatmalısınız. Bu bildirim, hem hasar sürecinin hem de olası araç pert farkı tazminatı başvurusunun temelini oluşturur.

c) Ekspertiz incelemesini bekleyin.

Sigorta şirketi bir eksper atar. Eksper, aracın hasar oranını, onarım maliyetini, rayiç bedelini ve hurda (sovtaj) değerini tespit eder.
Eksper raporunda genellikle şu bilgiler yer alır:

Aracın hasar oranı
Tahmini onarım bedeli
Rayiç değer
Sovtaj bedeli
Pert olup olmadığına dair öneri

Bu rapor, hem sigorta ödemesi hem de araç pert farkı tazminatı hesaplaması açısından büyük önem taşır.

d) Raporu inceleyin ve gerekirse itiraz edin.

Eğer eksperin belirlediği rayiç bedel piyasa ortalamasından düşükse, buna yazılı olarak itiraz edebilirsiniz.
Rayiç bedelin doğru belirlenmesi, araç pert farkı tazminatı miktarını doğrudan etkiler. Çünkü düşük rayiç = düşük sigorta ödemesi anlamına gelir ve bu durumda daha yüksek pert farkı tazminatı talep etme hakkınız doğar.

e) Bir avukattan hukuki destek alın.

Bu aşamada sigorta firmaları genellikle aracı perte çıkan araç sahibini arayarak bir mutabakatname imzalatmak ister. Ancak imzalanmadan önce, ödenecek tutarın gerçek zararı karşılayıp karşılamadığının değerlendirilmesi gerekir.
Eğer ödenen miktar, aracın kaza tarihindeki gerçek piyasa değerinin altında kalıyorsa, araç pert farkı tazminatı talep etme hakkınız vardır.
Ayrıca, gerekirse araç mahrumiyet tazminatı, maddi ve manevi tazminat gibi diğer hukuki talepler de gündeme gelebilir.

Aracın Perte Çıktığını Kim Belirler?

Aracın perte çıkıp çıkmadığına nihai olarak karar veren kişi sigorta eksperidir. Ancak bu tespit, sigorta şirketinin politikalarıyla da ilişkilidir.

Eksper, onarım maliyeti / rayiç bedel oranını hesaplar.
Eğer oran %70’in üzerindeyse, genelde araç perte ayrılır.
Ancak Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarıyla bu oran %50 olarak kabul görmektedir. Yani aracın onarım maliyeti gerçek rayiç bedelin %50’sini aşıyorsa ve sigorta pert bedelini eksik ödüyorsa pert farkı tazminatı gündeme gelecektir.

Yasal Çerçeve:

Bu uygulama, ZMMS Genel Şartları B.3.3.1. maddesinde yer alan “tam ziya hâli” tanımına dayanır.
Buna göre:

“Sigortalı araç tamamen kullanılmaz hâle gelmişse veya onarım gideri, sigorta bedelini aşacaksa, araç tam ziya sayılır.”

Bu durumda sigorta şirketi, rayiç bedeli esas alarak hasar ödemesi yapmakla yükümlüdür. Eksik ödeme halinde pert farkı tazminatı da ödemek zorunda kalabilir.

Sigorta Şirketi Ne Kadar Öder? (2025 ZMMS Limitlerine Göre)

Sigorta şirketinin ödeyeceği miktar hem kusur oranına hem de ZMMS limitlerine bağlıdır.

2025 yılı itibarıyla;

Maddi zararlar için araç başı limit: 300.000 TL
Kaza başı limit: 600.000 TL’dir.

Eğer kazada yalnızca bir araç hasar gördüyse, sigorta şirketi en fazla 300.000 TL ödeyebilir.
Aynı kazada birden fazla araç hasar gördüyse, toplam ödeme 600.000 TL’yi geçemez.

Bu tutarlar, genellikle orta veya üst segment araçların rayiç bedelinin çok altında kalmaktadır.
Bu nedenle, ZMMS ödemesi çoğu zaman aracın gerçek değerini karşılamaz ve pert farkı tazminatı gündeme gelir.

Limit Aşımı Durumunda Ne Olur? (Pert Farkı Tazminatı Burada Doğar)

Örneğin:

Aracın rayiç bedeli: 1.200.000 TL
Sovtaj bedeli: 200.000 TL
ZMMS limit (araç başı): 300.000 TL

Sigorta şirketi, limit nedeniyle en fazla 300.000 TL öder.
Aracın hurda değeri araç sahibinde kalırsa, toplamda 500.000 TL’lik gelir elde edilir.
Ancak aracın gerçek piyasa değeri 1.200.000 TL olduğu için, arada 700.000 TL’lik bir fark oluşur.
İşte bu fark, pert farkı tazminatıdır.

Bu tutar, kusurlu sürücü veya araç işleteninden doğrudan talep edilebilir.
Eğer mağdurun aracı kaskoluysa, kasko şirketi bu farkı ödeyip ardından kusurlu tarafa rücu eder.

Kasko Sigortası Devreye Girebilir mi?

Evet. Kasko sigortası, ZMMS limitlerini aşan zararlar için önemli bir güvence sağlar.

Kasko poliçeleri, aracın tam ziya (pert) hâlinde rayiç bedel üzerinden ödeme yapar.-

Örnek:

Aracın rayiç bedeli: 1.000.000 TL
ZMMS’den alınan: 300.000 TL
Sovtaj bedeli: 250.000
Kasko ödemesi: 450.000 TL (limit karşılıyorsa)
Toplam alınan: 1.000.000 TL → araç sahibinin zararı tam olarak karşılanmış olur.

Bu durumda mağdur, doğrudan kusurlu sürücüyle uğraşmadan kaskosu üzerinden farkı tahsil edebilir.
Ancak kasko poliçelerinde “rayiç bedel tespiti” de önemlidir; bu bedel düşük gösterilirse yine fark doğabilir.

Aracın Hurda (Sovtaj) İşlemleri Nasıl Yürür?

Eksper raporu sonucu araç perte ayrıldığında:

Sigorta şirketi hurdayı devralırsa, ödenecek tutar = rayiç − sovtaj.
Hurda araç sahibinde kalırsa, sigorta tam rayiç bedelini öder. Araç sahibi hurdasını istediği fiyata satabilir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, hurda satış belgesinin mutlaka yazılı şekilde alınmasıdır.
Pert farkı tazminatı hesaplanırken bu belge, araç sahibinin gerçekten ne kadar gelir elde ettiğini ispatlar.

Aracım Perte Çıktı, Sigorta Eksik Ödeme Yaptı. Pert Farkı Tazminatı Alabilir miyim?

Sigorta şirketi, ödemede bulunmadan önce size bir “pert mutabakat formu” gönderir.
Bu formda belirlenen rayiç bedel, genellikle sigortanın kendi eksperince tespit edilmiştir.
Eğer bu bedelin piyasa değerinden düşük olduğunu düşünüyorsanız:

Sigortaya yazılı itiraz yapın.

Emsal araç ilanları (sahibinden, arabam vb.) ekleyin.

İtiraz reddedilirse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilirsiniz.
Eğer tahkimde sonuç alamazsanız, Asliye Ticaret Mahkemesi’nde pert farkı tazminatı davası açabilirsiniz.

PERT FARKI TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR? KİMDEN TALEP EDİLİR?

Bir aracın perte çıkması sonrasında sigorta şirketinin yaptığı ödeme her zaman aracın gerçek piyasa değerini karşılamaz.
Çünkü sigorta şirketi, Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS) limitleriyle sınırlıdır. İşte bu noktada “pert farkı tazminatı” kavramı devreye girer.
Bu fark, aslında mağdurun tam zararının sigorta limitini aşan kısmıdır ve hukuken kusurlu araç işleteni veya sürücüsünden talep edilir.

PERT FARKI HESAPLAMA ÖRNEKLE ANLATIM (2025 LİMİTLERİYLE)

Örnek :

Kaza tarihi rayiç bedel: 550.000 TL

Sovtaj bedeli: 180.000 TL (hurda sigortaya devredilmiş)
Sigorta şirketi sovtaj bedeli dahil 350.000 TL verdi.
Böyle bir örnekte aracı perte çıkan tarafın 200.000 TL daha alması gerekiyor. 2025 itirariyle sigorta teminat limiti araç başına 300.000 TL’dir. Sigorta şirketi sovtaj dahil 350.000 TL (180.000 TL’si sovtaj – 170.000 TL’si araç hasar bedelidir.) verdiğini varsaydığımızda 300.000 TL’lik teminat limitinin 130.000 TL’lik kısmı kalmıştır.

Trafik sigortası şirketinden kalan 200.000 TL’lik zararın 130.000 TL’sini talep edebiliriz fakat arta kalan 70.000 TL’yi teminat limiti dolduğu için talep edemeyiz. Bu noktada devreye kasko şirketi veya araç sürücüsü ile araç işleteni devreye girer. Kalan zarar pert farkı tazminatı olarak bunlardan talep edilir.

Örnek 2: Kasko Sigortası Mevcutsa

Aracın rayiç bedeli: 900.000 TL
Sovtaj bedeli: 150.000 TL
ZMMS ödemesi: 300.000 TL (limit nedeniyle)
Kasko şirketi: farkı öder (450.000 TL)
Toplam alınan: 900.000 TL

Bu durumda mağdurun zararı tamamen giderilmiş olur. Tüm zararı giderildiği için de pert farkı tazminatı gündeme gelmez.

Pert Farkı Tazminatında Kusur Oranlarının Önemi

Pert farkı tazminatında, kusur oranı doğrudan tazminat miktarını etkiler. Eğer karşı taraf %100 kusurlu değilse, tazminat buna göre oranlanır.

Örnek:

Toplam zarar: 400.000 TL
Kusur oranı: %75 (karşı tarafta)

→ Talep edilebilecek tazminat: 400.000 × 0.75 = 300.000 TL

Pert Farkı Tazminatını Kimden Talep Edebilirim?

Pert farkı tazminatı üç farklı kaynaktan talep edilebilir:

a) Kusurlu sürücüden

Kusurlu kişi şahsen zarardan sorumludur (TBK m.49). Ancak genelde ödemeyi sigorta limitine kadar sigorta yapar, limit üstü sürücüye kalır. Pert farkı tazminatını kusurlu sürücüden talep edebilirsiniz.

b) Araç işleteninden

KTK m.85 uyarınca işleten, sürücüyle birlikte müteselsilen sorumludur. Yani hem sürücüye hem araç sahibine aynı anda dava açılabilir. Pert farkı tazminatını araç işleteninden (aracın ruhsat sahibi) talep edebilirsiniz.

c) Sigorta şirketinden

Eğer sigorta limitleri içinde kalıyorsa, doğrudan sigorta şirketinden tahsil edilir. Fakat pert farkı genellikle limitleri aştığı için, şirket sadece kendi limiti kadar ödeme yapar. Pert farkı tazminatını trafik sigortasından ve kasko sigortasından talep edebilirsiniz.

Pert Farkı Tazminatı Nasıl Talep Edilir? (Başvuru ve Dava Süreci)

Adım – Sigorta şirketine başvuru

ZMMS poliçesinin bulunduğu sigorta şirketine, yazılı dilekçe ve belgelerle başvuru yapılır.

Belgeler:

Kaza tespit tutanağı
Eksper raporu
Rayiç bedel tespiti
Sovtaj satış belgesi
Araç ruhsatı ve fatura

Sigorta şirketi, 15 gün içinde dönüş yapmakla yükümlüdür. (KTK m.97)

Adım – Sigorta Tahkim Komisyonu

Sigorta şirketi eksik ödeme yaparsa veya cevap vermezse, Pert farkı tazminatı için Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılabilir.

Adım – Pert Farkı Tazminatı Davası

Sigorta limiti dolmuşsa, fark için Asliye Ticaret Mahkemesi’nde kusurlu sürücü ve işletene karşı dava açılır.
Dava dilekçesinde mutlaka rayiç bedel – sovtaj – sigorta ödemesi kalemleri açıkça belirtilmelidir.
Faiz başlangıcı: genellikle kaza tarihi veya sigortaya başvuru tarihidir.

Zararın Eksiksiz Hesaplanması İçin Dikkat Edilecek Hususlar

Eksper raporunu bağımsız ekspertizle kontrol edin.
Sigorta eksperleri bazen rayiç değeri düşük gösterir.
Rayiç bedel tespitini emsal ilanlarla destekleyin.
Mahkemeler, sahibinden.com gibi sitelerdeki güncel ilanları delil olarak kabul etmektedir.
Sovtaj satışını mutlaka belgeli yapın.
Bu, elde ettiğiniz hurda gelirinin kanıtı olur.
Aracın kasko poliçesini inceleyin.
“Rayiç bedel güvencesi” veya “pert farkı klozu” varsa, doğrudan kaskodan talep edebilirsiniz.
Faiz ve değer kaybı taleplerini unutmayın.
Pert farkı yanında, araç değer kaybı tazminatı da ayrıca talep edilebilir.

Uygulamada Sık Karşılaşılan Hatalar

Araç sahibi, sigorta limitini aşan zararını bilmeden sadece sigorta ödemesiyle yetiniyor.
Eksper raporu onaylanmadan imzalanıyor, daha sonra düşük bedel kesinleşiyor.
Kusur oranı yanlış belirleniyor, itiraz edilmediği için eksik tazminat alınıyor.
Sovtaj geliri beyan edilmiyor veya belgelenmiyor.

Bu hatalar nedeniyle pek çok araç sahibi, yüzbinlerce liralık pert farkı zararını alamıyor.

ARAÇ PERT FARKI TAZMİNATI İÇİN SİGORTA ŞİRKETİNE BAŞVURU SÜRECİ

1. Sigorta Şirketine Başvurunun Zorunluluğu (KTK m.97)

Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi açıkça der ki:

“Zorunlu mali sorumluluk sigortacısına karşı dava açılmadan önce, zarar görenin sigortacıya yazılı olarak başvurması gerekir.”

Yani pert farkı tazminatı talep etmek istiyorsanız, öncelikle sigorta şirketine yazılı başvuru yapmak zorundasınız. Bu aşamayı atlayıp doğrudan dava açarsanız, davanız usulden reddedilir.

2. Başvuru Öncesi Hazırlanması Gereken Belgeler

Sigorta şirketine etkili bir başvuru yapabilmek için, talebinizi somut delillerle desteklemeniz gerekir. Eksik belgeyle yapılan başvurular genellikle “eksik evrak” gerekçesiyle reddedilir.

Gerekli Belgeler:

Kaza tespit tutanağı veya trafik raporu
Araç ruhsatı
Eksper raporu (hasar tespit raporu)
Rayiç bedel tespit raporu

Emsal ilan çıktıları veya noter rayiç değer raporu eklenebilir.

Sovtaj (hurda) satış sözleşmesi veya bedel makbuzu
Fotoğraflar ve ekspertiz çıktıları
Sigorta poliçesi örneği (Zorunlu Trafik veya Kasko)
IBAN bilgisi ve başvuru dilekçesi

3. Başvuru Dilekçesinin İçeriği

Başvuru dilekçenizde;

Olay tarihi,
Karşı tarafın kusurlu olduğu,
Aracın perte çıktığı,
Rayiç bedel ile sigorta ödemesi arasında fark bulunduğu,
Bu farkın ödenmesini talep ettiğiniz,
Aksi halde tahkim veya dava yoluna başvuracağınız açıkça belirtilmelidir.

Bu dilekçe, sigorta şirketine e-posta, iadeli taahhütlü posta veya noter kanalıyla gönderilebilir. Tebliğ tarihi çok önemlidir çünkü 15 günlük yasal cevap süresi bu tarihten başlar.

4. Pert ve Rayiç Bedel Mutabakatı

Sigorta şirketi, perte çıkan aracın rayiç bedelini kendi ekspertizi üzerinden belirler.
Ancak bu bedel genellikle piyasa değerinin altındadır. Bu durumda “mutabakat” süreci başlar.
Yani, araç sahibi ile sigorta şirketi arasında rayiç bedel konusunda uzlaşma sağlanmaya çalışılır.

Bu mutabakat sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:

Şirketin ilk teklifini hemen kabul etmeyin.
Eksper raporunu inceleyin, emsal araç ilanlarını toplayın.
Araç donanımını, kilometresini ve model farklılıklarını mutlaka belirtin.
Bunlar rayiç bedeli artırabilir.
Kasko poliçeniz varsa, aynı araç için farklı rayiç değer çıkarsa, bu belgeyi delil olarak kullanın.
Mutabakat tutanağını imzalamadan önce avukat görüşü alın.
İmzalanan tutanak, ileride dava hakkınızı sınırlayabilir.

5. Sigorta Şirketinin Ödeme Yükümlülüğü (KTK m.91 ve m.97)

KTK m.91 sigortacının sorumluluğunu açıkça belirler:

“Sigortacı, poliçede belirtilen limitler dahilinde, işletenin ve sürücünün üçüncü kişilere verdiği zararlardan sorumludur.”

Buna göre sigorta şirketi:

Limit dahilinde ödeme yapmak zorundadır.
Eksik ödeme yapması veya rayiç bedeli düşük belirlemesi halinde, tazminat farkı doğar.
Şirket, başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde cevap vermek zorundadır (KTK m.97).

Cevap verilmezse veya ödeme yapılmazsa, bu durum zımni red sayılır ve bir üst aşamaya geçilir: Sigorta Tahkim Komisyonu.

6. Sigorta Şirketi Pert Farkı Tazminatını Ödemek Zorunda mı?

Bu soru çok sık sorulur.
Cevap: Evet, ancak sadece poliçe limitleri dâhilinde.

Sigorta şirketinin yükümlülüğü, sigortalı aracın neden olduğu zararı poliçede yazan teminat limitine kadar karşılamaktır.
2025 yılı için otomobillerde bu limit araç başına 300.000 TL, kaza başına 600.000 TL’dir.

7. ZMMS ve Kasko Ayrımı

Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS):

Karşı tarafın (üçüncü kişinin) zararını karşılar.
Sadece limit dahilinde sorumludur.
Limit üzeri zarar, sürücüye veya işletene aittir.

8. Kasko Sigortası:

Sigortalı aracın zararını karşılar.
Rayiç bedel üzerinden ödeme yapar.
“Rayiç bedel güvencesi”, “pert farkı teminatı” veya “ikame araç klozu” gibi ek teminatlarla mağduriyetleri azaltır.
Kasko şirketi, yaptığı ödeme kadar kusurlu araca ve sigortacısına rücu eder (Sigortacılık Kanunu m.30/17).

9. Sigorta Şirketlerinin Sık Kullandığı Red Gerekçeleri ve Hukuki Karşılıkları

Sigorta Şirketi Gerekçesi	Hukuki Karşılık / Çözüm
“Rayiç bedel şirket eksperince belirlenmiştir.”	Eksper raporu bağlayıcı değildir. Bağımsız ekspertiz delil olarak sunulabilir.
“Limit dahilinde ödeme yapılmıştır.”	Doğru, ancak mağdur kalan kısmı işletene dava edebilir.
“Hurda bedeli yüksek alınmıştır.”	Sovtaj satış belgesi ile ispat edilir.
“Aracın piyasa değeri düşüktür.”	Emsal ilanlar ve piyasa araştırmasıyla karşı delil sunulabilir.
“Zaman aşımı süresi dolmuştur.”	KTK m.109’a göre süre, zarar ve fail öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl, her hâlde 10 yıldır.

PERT FARKI TAZMİNATINDA SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU SÜRECİ

Sigorta Tahkim Komisyonu Nedir?

Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta ettirenler ile sigorta şirketleri arasında çıkan uyuşmazlıkları mahkemeye gitmeden çözmek amacıyla kurulmuş bağımsız bir mercidir.
Komisyonun kuruluşu ve görevleri, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesi ile düzenlenmiştir.

Amaç, vatandaşların uzun süren dava süreçlerine girmeden kısa sürede haklarını alabilmelerini sağlamaktır.
Bu sistemde yapılan başvurular sonucunda verilen kararlar, belirli sınırlar dâhilinde mahkeme kararıyla aynı bağlayıcılığa sahiptir.

Pert Farkı Tazminatında Komisyonun Rolü

Pert farkı tazminatı, sigorta şirketlerinin rayiç bedeli eksik belirlemesi veya pert ödemesini düşük yapması hâlinde ortaya çıkar.
Bu durumda araç sahibi öncelikle sigorta şirketine başvurur; şirket 15 iş günü içinde yanıt vermez veya eksik ödeme yaparsa, uyuşmazlık çözülmemiş kabul edilir.
İşte tam bu noktada Sigorta Tahkim Komisyonu devreye girer.

Komisyon, ZMMS (Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası) ve kasko sigortası kaynaklı uyuşmazlıkların tamamını inceleme yetkisine sahiptir.
Yani hem kusurlu aracın sigortasından kaynaklanan pert farkı talepleri hem de kasko poliçesi kapsamında yapılan eksik ödemeler komisyona taşınabilir.

Başvuru Öncesi Zorunlu Aşama: Sigorta Şirketine Yazılı Başvuru

Sigorta Tahkim Komisyonu’na gitmeden önce mutlaka sigorta şirketine yazılı başvuru yapılmalıdır.
Bu başvuru, Sigorta Tahkim Yönetmeliği’nin 16. maddesi uyarınca zorunludur.
Yani doğrudan tahkime gitmek mümkün değildir; önce sigorta şirketine başvuru yapmak gerekir.

Başvuru dilekçesinde şu unsurlar bulunmalıdır:

Kazanın tarihi ve yeri
Aracın plakası ve poliçe numarası
Eksper raporu ve pert kararı
Sigorta şirketinin ödediği bedel
Gerçek rayiç bedel tespiti ve farkın tutarı
Pert farkı tazminatı talebi

Sigorta şirketi başvuruya 15 iş günü içinde yanıt vermezse veya verilen yanıt mağdur açısından yeterli değilse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru hakkı doğar.

Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Şartları

Komisyona başvuru yapabilmek için bazı şartların yerine getirilmesi gerekir:

Sigorta şirketinin Sigorta Tahkim Komisyonu üyesi olması gerekir. (Üye listesi www.sigortatahkim.org.tr adresinde yayınlanır.)
Başvuru, zararın meydana geldiği tarihten itibaren 2 yıl içinde yapılmalıdır (Sigortacılık Kanunu m. 30/12).
Başvuru bedeli yatırılmalıdır (2025 yılı için 250 TL civarında olup her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca güncellenir).

Başvurular elektronik ortamda (e-tahkim sistemi üzerinden) ya da posta yoluyla yapılabilir.

Başvurunun İncelenmesi ve Bilirkişi Süreci

Komisyona yapılan başvuru, öncelikle ön inceleme biriminde değerlendirilir.
Eksik evrak yoksa dosya, sigorta şirketinin savunmasıyla birlikte tahkim hakemine gönderilir.
Pert farkı tazminatlarında genellikle oto eksperi bilirkişiler görevlendirilir.
Bu bilirkişiler, aracın kaza öncesi rayiç bedelini, hurda değerini ve sigorta şirketinin ödeme tutarını karşılaştırarak fark tutarını hesaplar.

Hakem, dosya üzerinden veya gerekli görürse tarafları dinleyerek karar verir.
Süreç genellikle 4-6 ay içinde tamamlanır.

Kararların Bağlayıcılığı ve İtiraz Yolu

Sigorta Tahkim Komisyonu hakem kararları:

15.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda kesindir.
15.000 TL – 400.000 TL arası kararlar için, taraflar İtiraz Hakem Heyeti’ne başvurabilir.
400.000 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklarda, Komisyon kararı bağlayıcı değildir; taraflar doğrudan mahkemeye gidebilir.

Pert farkı tazminatı genellikle bu aralıkta (15.000–400.000 TL) olduğundan, çoğu dosya tahkimde kesinleşir veya itiraz yolu sınırlı kalır.

ZMMS Teminat Limiti Aşımı ve Kasko Başvurusu

2025 yılı için ZMMS maddi zarar teminatı araç başına 300.000 TL, kaza başına 600.000 TL’dir.
Eğer pert farkı bu limitlerin üzerindeyse, sigorta şirketi yalnızca limit kadar ödeme yapmakla yükümlüdür.

Bu durumda:

Kalan zarar, kusurlu sürücüden şahsen talep edilebilir (TBK m. 49).
Mağdurun kaskosu varsa, kalan fark kasko sigortasından talep edilir.
Kasko şirketi ödeme yaptıktan sonra rücu hakkını kullanarak kusurlu sürücüye dönebilir (TBK m. 147).

Dolayısıyla, pert farkı tazminatı sadece ZMMS limitiyle sınırlı değildir.
Gerçek zararın tamamı, uygun sıralamayla ZMMS → Kasko → Kusurlu kişi zinciri üzerinden alınabilir.

RAYİÇ BEDEL PERT FARKI TAZMİNATI DAVASI

Pert farkı tazminatı davası, bir trafik kazası sonucunda aracın perte çıkması nedeniyle sigorta şirketi veya kusurlu araç sahibinin eksik ödeme yapması durumunda açılan bir tazminat davasıdır.
Bu davanın amacı, aracın kaza tarihindeki gerçek piyasa (rayiç) değeri ile sigorta şirketinin ödediği tutar arasındaki farkın araç sahibine ödenmesini sağlamaktır.

KİMLER DAVALI OLUR?

Pert farkı tazminatı davası birden fazla kişiye yöneltilebilir. Davalı sıfatı somut olaya göre değişir:

Kusurlu araç sürücüsü (zarara doğrudan neden olan kişi)
Kusurlu aracın maliki (Karayolları Trafik Kanunu m. 85 uyarınca işleten sıfatıyla)
Kusurlu aracın sigorta şirketi (ZMMS)
Bazı durumlarda kasko sigorta şirketi (eksik pert bedeli ödemesi varsa)

Dava, bu kişilerden biri veya birkaçı aleyhine birlikte açılabilir.
Yargıtay uygulamalarına göre, sigorta şirketinin poliçe teminat limiti dahilindeki sorumluluğu belirlenir; limiti aşan kısım için kusurlu araç sahibi veya işleten sorumlu tutulur.

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Pert farkı tazminatı davasında görevli mahkeme, uyuşmazlığın türüne göre değişir:

Sigorta şirketine karşı açılan davalarda görevli mahkeme:
Asliye Ticaret Mahkemesidir.
(6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 4 ve m. 5 uyarınca sigorta sözleşmeleri ticari dava sayılır.)
Kusurlu araç sürücüsü veya malike karşı açılan davalarda görevli mahkeme:
Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Yetkili mahkeme:
Davalılardan birinin ikametgâhı veya kazanın meydana geldiği yer mahkemesi yetkilidir.
(6100 sayılı HMK m. 6 ve m. 16)

ZARAR VE RAYİÇ BEDELİN TESPİTİ

Mahkemede en önemli aşama eksper incelemesidir.
Hâkim, bilirkişi incelemesi yaptırarak aracın kaza tarihindeki gerçek rayiç bedelini tespit ettirir.
Bu incelemede:

Aracın markası, modeli, yılı, kilometresi, hasar geçmişi, donanım özellikleri,
Kazadan hemen önceki ikinci el piyasası (örneğin Sahibinden, Arabam, Cardata, vb. veriler),
Kaza sonucu sigorta şirketinin ödediği pert bedeli ve hurda değeri,

karşılaştırılır ve rayiç farkı hesaplanır.

ZARARIN KAPSAMI VE HESAPLAMA PRENSİBİ

Pert farkı tazminatında amaç, kazadan önceki malvarlığı durumuna dönülmesini sağlamaktır (TBK m. 52).
Bu nedenle zarar hesabında:

Aracın kaza tarihindeki rayiç değeri,
Sigorta tarafından ödenen pert bedeli,
Hurda satış bedeli (eğer araç sahibi tarafından alınmışsa),
Varsa araç üzerindeki rehin veya finansman durumu

dikkate alınır.

Pert farkı = Gerçek Rayiç Bedel – (Sigorta Ödemesi + Hurda Bedeli)

Bu fark, sigorta şirketi poliçe limitine kadar; limit aşımı varsa kusurlu araç sahibi veya işleten tarafından ödenir.

ZMMS LİMİTİ AŞIMI VE KASKO İLİŞKİSİ

2025 ZMMS teminat limitleri uyarınca maddi zarar limiti araç başına 300.000 TL, kaza başına 600.000 TL’dir.
Sigorta şirketi bu limiti aşan kısmı ödemez.

Örnek:
Rayiç bedel 900.000 TL, sigorta şirketi 300.000 TL öderse, kalan 600.000 TL zarar için:

Kasko sigortası varsa, fark oradan talep edilir.
Kasko da ödemede bulunmazsa, kusurlu araç sahibi ve sürücüsüne karşı TBK m. 49’a dayanarak dava açılır.

Böylece mağdur, zararın tamamını hukuken talep edebilir.

İSPAT YÜKÜ VE DELİLLER

Davacı araç sahibidir; iddiasını ispatla yükümlüdür.
Pert farkı tazminatı davasında mahkemeye sunulacak deliller:

Kaza tespit tutanağı,
Eksper raporu (sigorta tarafından yapılan inceleme),
Sigorta şirketi ödeme dekontu,
Aracın kaza öncesi ilanları / piyasa fiyat araştırmaları,
Hurda satış faturası (varsa),
Kasko poliçesi (varsa),
Tahkim kararı (varsa)

Bu belgeler bilirkişi tarafından değerlendirilir ve mahkeme kararı bunlara dayanarak verilir.

MAHKEME KARARLARININ SONUCU

Mahkeme, bilirkişi raporunda tespit edilen fark tutarını esas alır.
Sigorta şirketi poliçe limiti dahilinde, kusurlu araç sahibi ise limiti aşan kısımdan sorumlu tutulur.
Karar kesinleştiğinde, icra yoluyla tahsil edilebilir.

YARGILAMA MASRAFLARI VE AVUKATLIK ÜCRETİ

Pert farkı tazminatı davası bir tazminat davası olduğundan, harç ve masraflar dava değeri üzerinden hesaplanır.
Davayı kazanan taraf, yargılama giderlerini ve vekalet ücretini karşı taraftan tahsil eder (HMK m. 326).

Bu tür davalarda, bilirkişi ücreti ve ekspertiz masrafları genellikle 5.000 TL civarındadır; sonuçta bunlar da davalıdan tahsil edilir.

SATAN HUKUK BÜROSU OLARAK PERT FARKI TAZMİNAT DAVASI HİZMETLERİMİZ

Trafik kazaları sadece can kaybı veya yaralanma riskiyle değil, aynı zamanda ciddi maddi zararlarla da hayatı zorlaştıran olaylardır. Aracınız perte çıktığında, sigorta şirketinden alınan bedelin araç rayiç değerinden düşük olması durumunda “pert farkı tazminatı” doğar. Ancak birçok araç sahibi, bu hakkın varlığından bile haberdar değildir.
Satan Hukuk Bürosu olarak biz, hem ZMMS (zorunlu mali sorumluluk sigortası) hem de kasko sigortası süreçlerinde müvekkillerimizin zararlarını eksiksiz şekilde tazmin edebilmeleri için hukuki destek sağlıyoruz.

Pert farkı tazminatı davalarında ilk adım, hasar dosyasının teknik ve hukuki incelemesidir.
Bu aşamada:

Aracın kazadan önceki rayiç bedeli (örneğin ekspertiz, ilan, emsal satış fiyatlarıyla),
Sigorta şirketinin ödediği pert bedeli,
Aradaki değer farkı,
Zararın kimden kaynaklandığı (kusurlu sürücü, sigorta şirketi, üçüncü kişi vb.)
detaylı biçimde analiz edilir.

Sigorta Şirketine Başvuru ve Uzlaşma Süreci

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi, dava açmadan önce sigorta şirketine ön başvuru zorunluluğu getirir.
Yani doğrudan dava açmak yerine önce sigorta şirketine yazılı başvuru yapılmalı ve 15 gün beklenmelidir.
Bu süre içinde ödeme yapılmaz veya teklif edilen bedel rayiç değerin altında kalırsa, hukuki süreç başlatılır.

Büromuz bu aşamada müvekkil adına:

Sigorta şirketine başvuruda bulunur,
Pert farkı hesabını içeren detaylı talep dosyası hazırlar,
Gerekirse ek belge veya eksper raporu talep eder,
Süreleri ve yasal yükümlülükleri takip eder.

Sigorta Tahkim Komisyonu Süreci

Eğer sigorta şirketi ödemeyi reddeder veya eksik ödeme yaparsa, Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde başvuru yapılabilir.
Büromuz, bu süreçte başvuru dilekçesi, bilirkişi raporları ve taleplerin hukuki dayanaklarını içeren kapsamlı dosyayı hazırlar.
Komisyon süreci genellikle 6-8 ay içinde sonuçlanır ve mahkeme kararları gibi bağlayıcı niteliktedir.

Pert Farkı Tazminatı Davası

Tahkim sonucu yetersiz bulunursa ya da doğrudan dava yolu tercih edilirse dava açılır.
Bu davalarda en kritik unsur, araç rayiç değerinin doğru tespit edilmesidir.
Yargılama sırasında bağımsız bilirkişiler atanır ve bu raporlar üzerinden gerçek zarar belirlenir.
Pert farkı tazminatının yanında, dava sürecine göre faiz, yargılama giderleri ve vekâlet ücretleri de talep edilir.

PERT FARKI TAZMİNATI HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Pert Farkı Tazminatı Ne Demektir?

Pert farkı tazminatı, kazada perte çıkan aracın gerçek piyasa değeri (rayiç bedeli) ile sigorta şirketinin ödediği pert bedeli arasındaki farktır.
Örneğin aracın gerçek değeri 1.000.000 TL, sigortanın ödediği bedel 800.000 TL ise, 200.000 TL’lik fark pert farkı tazminatı olarak talep edilebilir.

Rayiç Araç Bedeli Nasıl Belirlenir?

Rayiç bedel belirlenirken:

Kazadan önceki ilan fiyatları,
Emsal araçların satış değerleri,
Marka, model, kilometre, donanım ve araç geçmişi dikkate alınır.
Bu tespit genellikle bilirkişi raporu veya bağımsız ekspertiz ile yapılır.
Yargıtay uygulamalarına göre, rayiç bedel “objektif piyasa koşullarıyla” tespit edilmelidir.

Sigorta Pert Farkı Tazminatını Ödemezse Ne Yapılır?

Sigorta şirketi ödeme yapmazsa:

Öncelikle Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir,
Alternatif olarak Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açılabilir.

Pert Farkı Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?

Genellikle dava, kazaya sebep olan aracın ZMMS sigorta şirketine karşı açılır.
Eğer sigorta limiti zararı karşılamaya yetmezse, kusurlu araç sahibi ve sürücüye karşı da ayrıca dava açılabilir.
Bazı durumlarda kasko sigortası da devreye girer; bu durumda sigortacıya ve kasko şirketine birlikte başvuru yapılabilir.

Rayiç Bedel Farkı Kimden ve Nasıl Alınır?

Rayiç bedel farkı, öncelikle sigorta şirketinden talep edilir.
Sigorta limiti (örneğin 2025 yılı için otomobillerde 300.000 TL araç başı, 600.000 TL kaza başı) zararınızı karşılamıyorsa, kalan kısmı kusurlu araç sahibinden talep edebilirsiniz.

AKLINIZA TAKILAN SORULARI SORABİLİRSİNİZ