İş Kazası Tazminatı Hesaplama

YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No: 2021/8608 Karar No: 2022/3591 Tarihi: 15.03.2022 (İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat, İş Göremezlik Derecesinin Tespiti, İş Göremezlik Tespitinin Kurum İçin Bağlayıcı Olması İçin Kuruma Karşı da Dava Açılmasının Gerektiği, Maddi Tazminat Hesabına Esas Alınacak Yaşam Tablosu, Emsal Ücret Araştırması Yapılmasının Gerektiği)

“Somut olayda olduğu gibi Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmayan zararın ödetilmesine ilişkin davalarda (tazminat davaları) öncelikle haksız zenginleşmeyi ve mükerrer ödemeyi önlemek için Kurum tarafından sigortalıya bağlanan gelirin peşin sermaye değerinin tazminattan düşülmesi gerektiği Yargıtay’ın oturmuş ve yerleşmiş görüşlerindendir. Diğer yandan, sigortalıya bağlanacak gelir ve hükmedilecek tazminatın miktarını doğrudan etkilemesi nedeniyle, işçide oluşan meslekte güç kayıp oranının hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeksizin kesin olarak saptanması gerekir. Kural olarak Yüksek Sağlık Kurulunca verilen karar Sosyal Güvenlik Kurumunu bağlayıcı nitelikte ise de, diğer ilgililer yönünden bir bağlayıcılığı olmadığından Yüksek Sağlık Kurulu Kararına itiraz edilmesi halinde inceleme Adli Tıp Kurumu aracılığıyla yaptırılmalıdır. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 28.06.1976 günlü, 1976/6-4 sayılı Kararı da bu yöndedir.

Adli Tıp 3. İhtisas Kurulundan alınacak rapor ile Yüksek Sağlık Kurulu Kararı arasında sürekli iş göremezlik oranına yönelik görüş ayrılığı bulunduğu takdirde çelişkinin giderilmesi için dosyanın Adli Tıp 2. Üst Kuruluna gönderilerek çıkacak sonuca göre karar verilmesi gerekir.

O halde, davalının sürekli iş göremezlik oranına yönelik itirazlarının giderilmesi için öncelikle Yüksek Sağlık Kurulundan ve giderek Adli Tıp 3. İhtisas Kurulundan ve gereği halinde Adli Tıp 2. Üst Kurulundan rapor alınmak suretiyle davacının sürekli iş göremezlik oranının kesinleştirilmesi, öte yandan bu kesinleşecek sürekli iş göremezlik oranının dosyada tespit olunan %45,2 oranından az veya fazla olması halinde bu durumun sigortalıya bağlanacak gelirin ilk peşin sermaye değerini etkileyeceği gözetilerek davacı tarafa kesinleşen bu oran üzerinden kuruma başvurarak kendisine gelir bağlatmak üzere önel vermek, kurumca istemin reddi halinde ise davacıya bu oranın kurum tarafından da bağlayıcı olması yönünden maluliyet tespit davası açmak üzere önel vermek, açılacak bu dava sonucunu bekleyerek bağlanacak gelirin rücuya kabil kısmını hükme esas alınacak rapordan tenzil etmekten ibarettir.

Gerek destek kaybından kaynaklı hak sahipleri tarafından, gerek ise de iş göremezlikten kaynaklı sigortalının kendisi tarafından açılan maddi tazminat davalarında, tazminatın hesaplanmasında, gerçek ücretin esas alınması ön koşuldur.

Öncelikle davacı sigortalının olay tarihinde davaya konu iş kazasının gerçekleştiği işyerinde yaptığı işi belirlemek, devamla kaza tarihindeki yaşı ve kıdemini dikkate alarak, TÜİK, Çevre Şehircilik Bakanlığı rayiç ücretleri ile (sendikalı işçi olması halinde sendikadan bildirilen ücretin dikkate alınacağını gözetip) sendikalı olmayan işçi için sendika haricindeki meslek odalarından davacının alabileceği ücreti tespit etmek, hesap raporunda da bakiye ömür tablosu olarak TRH-2010 tablosunu esas alarak yapılacak hesaptan, yukarıdaki tespite göre tespit olunacak gelirin ilk peşin sermaye değeri ile geçici iş göremezlik ödeneğinin 6098 sayılı TBK 55.maddesi kapsamında rücu edilebilecek kısmını tenzil ederek sonucuna göre davacının maddi tazminat alacağını belirlemek ve sonucuna göre davacının maddi ve manevi tazminat istemi ile ilgili sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.”

 

YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ Esas No. 2021/8927, Karar No. 2022/3150, Tarihi: 08.03.2022 (İş Kazasına Bağlı Maddi Tazminatın Hesabında Kaza Tarihindeki Giydirilmiş Net Ücretin Hesaplamaya Esas Alınacağı, Kazalının 60 Yaşına Kadar Aktif Dönemi İçin Kaza Tarihindeki Ücretin Asgari Ücrete Orantılandırılacağı, Hesaplanan Tazminata Önce İş Göremezlik Derecesinin Sonra Kusur Oranlarının Uygulanmasının Gerektiği)

“İş Kazası veya meslek hastalığı hukuki sebebine dayalı tazminat davalarında amaç zararlandırıcı sigorta olayına maruz kalan sigortalı veya hak sahibinin SGK tarafından karşılanmayan maddi ve manevi zararlarının giderilmesine ilişkin olup, yapılacak maddi tazminat hesabında esas alınması gereken ücret, sigortalının kazanın gerçekleştiği tarihte elde ettiği giydirilmiş net ücrettir. Bu ücret kaza tarihindeki asgari ücrete oranlanarak, tespit edilecek katsayı sigortalının aktif çalışma dönemi boyunca (60 yaşa kadar) bilinen asgari ücretlere uygulanmalı, akabinde bilinmeyen dönem başından itibaren ise bilinen son ücret %5 artırım ve %5 iskontolama yapılmak suretiyle hesap edilerek bilinmeyen dönemde elde edebileceği kazanç hesap edilmeli, pasif dönem hesabı olarak ise asgari geçim indirimi dışlanmış asgari ücret dikkate alınarak pasif dönem boyunca hesap yapılmalıdır. Bu şekilde hesap edilecek tazminat alacağından geçici iş göremez kalınan dönem süresince sigortalının %100 oranında, sürekli iş göremezlik dönemine girdiği tarihten bakiye ömür sonuna kadar ise, tespit olunacak sürekli iş göremezlik oranı üzerinden indirim yapılmalı, akabinde davacı kusuru hesaptan tenzil edilmeli devamla davacıya kurumdan bağlanacak gelirin rücuya kabil kısmı tespit edilerek iş bu alacaktan tenzil edilmek suretiyle sigortalının hak edeceği maddi tazminat belirlenmelidir.

Hesaba esas alınması gereken ücretin, aktif çalışma devresi içerisinde vefat eden davacı sigortalı için asgari geçim indirimi dahil net asgari ücret olması gerekirken; asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesap yapılması, devamla bu orana %76 oranında sürekli iş göremezlik oranı uygulanıp akabinde %94 davalı kusur oranı uygulandıktan sonra, sigortalıya sağlığında %76 oranındaki sürekli iş göremezlik oranı üzerinden yapılan fiili ödeme miktarının rücuya kabil kısmının tenzil edilmek suretiyle hak edeceği maddi tazminat alacağının belirlenmesi gerekirken; yazılı şekilde brüt asgari ücretin esas alındığı hesap raporundan, SGK’nın 18.03.2020 tarihli cevabi yazısına göre 7.356,12 TL olarak bildirilen fiili ödeme miktarından daha az bir miktarın tenzil edilmesi, yapılacak indirimde de sıraya uyulmadan önce gelir tenzilatı sonra kusur indirimi yapılmak suretiyle hesap yapılması hatalı olmuştur.

Yargıtay 11.HD. 11.05.2006 E. 2005/3415 K. 2006/5510: (İş Kazası Tazminatı Hesaplama)

“Davacının yaşadığı sürece hayatını idame ettirmek için, maluliyeti nedeniyle daha fazla güç sarf edeceği açıktır. Bu nedenle, davacının yaşı ve yaşam tarzı itibariyle ne miktar gelir elde edebileceği belirlenmeli, bu belirlemeye göre davacının çalışma gücü kaybından doğan zararı hesaplanmalıdır. 

Davacı vekili, müvekkilinin yolcu olarak bulunduğu trenin raydan çıkması sonucu devrilen vagonun altında kalan bacağının kesilmesi sonucu sakat kaldığını ileri sürerek maddi ve manevi tazminat istemiştir. Borçlar Yasası 46. maddesi gereğince vücut bütünlüğünün ihlalinden doğan zararın tazmini gerekmektedir. Davacının olay nedeniyle %14,3 oranında maluliyete uğradığı sabittir. Yaşadığı sürece hayatım idame ettirmek için, maluliyeti nedeniyle daha fazla güç sarf edeceği açıktır

Bu nedenle, davacının yaşı ve yaşam tarzı itibariyle ne miktar gelir elde edebileceği belirlenmeli, bu belirlemeye göre davacının iş kazasından doğan zararı ve iş kazası tazminatı hesaplanmalıdır. O halde mahkemece, anılan yasa hükmü de dikkate alınarak, davacının ne miktar gelir elde edebileceğinin bilirkişiden ek rapor alınmak suretiyle tespiti ile sonucuna göre bir karar vermek gerekirken, itiraz noktalarını tam olarak karşılamayan, eksik incelemeye dayalı bilirkişi raporuna göre karar verilmesi doğru görülmemiştir.” Şeklinde hüküm kurularak iş kazası tazminatı konusunda doğru bir hesap yapılması gerektiği belirtilmiştir.